Travelpress.kz редакциясы өңір туризмін дамыту бойынша 2023 жылғы жұмыс қорытындысы туралы Ақмола облысының туризм басқармасының басшысы Андрей Подгурскиймен талқылады.
Андрей Иванович, өткен жылы қандай нәтижелерге қол жеткізілді? Өткен жылмен салыстырғанда жақсартулар бар ма?
Жыл қорытындысы туризмнің негізгі көрсеткіштері бойынша оң серпінмен сипатталады. Мысалы, орналастыру орындары 2022 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 129% өсіммен 16,5 млрд. теңге сомасына қызмет көрсетті. Орналастыру орындарында қызмет көрсетілген келушілер саны 404,2 мың адамды құрады. 182 орналастыру нысаны «eQonaq» цифрлық платформасында тіркелді, бұл да 120%-дан астам өсімді көрсетеді.
Ақмола облысына қанша турист келеді?
Өңірдің жалпы туристік ағыны шамамен 1 миллион адамды құрайды. Бұл ретте, мысалы, «Бурабай» курортының рекреациялық жүктемесі небәрі 345 мың адамға есептелген, ал туристер саны 3 есе асқан, бұл белгілі бір жүктеме туғызады және бірқатар проблемаларды көтереді. Бұдан басқа, туристік сапарлар бойынша көрсеткіштен асып кету және 2024 жылдың қорытындысы бойынша 1,2 млн. адамнан жоғары белгіге жету ықтималдығы жоғары.
Ақмола облысына туристер көптеп келеді және пайданың көп бөлігі ішкі туризмнің арқасында қалыптасады. Бұл ретте Бурабайда демалу Түркияға қарағанда кейде қымбатырақ деген пікір де бар.
Көбісі баға сегментін атап өтуде. Кейде Бурабайда демалу Түркия мен Мысырға қарағанда қымбат деп айтылады. Алайда, Бурабайдағы демалыс «демалыс күнгі тынығу» ретінде қарастырылатынын түсіну керек. Бізде қымбат қонақ үйлер бар, жазғы маусымның шыңында құны бойынша тәулігіне 200 мың теңгеге дейін жетуі мүмкін. Бірақ қолжетімді, бюджеттік нұсқалар да бар. Жалпы, баға сегменті 25.000-нан 200.000 теңгеге дейін ауытқиды. Мұның бәрі туристердің сұранысына байланысты. Ортақ душ пен дәретхана болатын жағдайлар бар, сонымен қатар лакшери қонақ үйлері бар, 2000 теңгеге аумаққа кіріп, шатырыңызды қоюға - шатырда түнеуге, көлде шомылуға және барбекю қуыруға болатын демалыс орындары бар.
Әрине, біз «Бурабай» – бұл елорда тұрғындары мен жақын аймақтарға арналған демалыс курорты екенін түсінеміз. Шетелдік туристермен жағдай қалай?
2023 жылы қаңтардан қыркүйекке дейін өңірге 15 838 шетелдік турист келді. Бұл 2022 жылғы көрсеткіштен 3,2 мың адамға көп. Салыстыру үшін, өткен жылдың осы кезеңінде облысқа 12 647 шетелдік келді. Коронавирустық пандемиядан кейін туристер саны үнемі артып келеді. Егер елдер бойынша градацияны қарайтын болсақ: Қазақстанға Ресейден келген туристер көп келеді, саны бойынша Өзбекстаннан келген туристер екінші орында, ал үшінші орында – Қытай.
Туристік ағыны жоғары болғандықтан, Ақмола облысы үшінші орында – Алматы мен Астанадан кейін, өңір инвесторларды тарта ма?
2023 жылдың қорытындысы бойынша негізгі капиталға салынған инвестициялар көлемі 27,8 млрд. теңгені құрады, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 158%-ға жоғары (17,6 млрд. теңге). 65-тен астам инвестициялық жоба іске асырылды, оның ішінде: емдеу-сауықтыру орталығының құрылысы, курорт-қонақ үйлердің, демалыс аймақтарының және балалар сауықтыру спорт кешенінің құрылысы, демалыс аймақтарын қайта құру, Бурабай ауданында «Aqbura Plaza» қонақ үйімен қалалық орталықтың құрылысы, Ақкөл ауданында «Wyndham Residence Aqkol Club» курорт-қонақ үйінің құрылысын бастау, Бурабай ауданында демалыс аймағының құрылысы, Бурабай ауданында «Авеню» қонақ үйінің құрылысы, Бурабай ауданында «Лес» демалыс аймағын кеңейту және т.б. Мемлекеттік инвестициялардың үлесі – 10,0 млрд. теңгені құрады, бұл қаражат мәдениет үйлерін, демалыс орталықтарын, спорттық-жаттығу базалары мен кешендерін салуға және қайта құруға жұмсалды. 2023 жылдың 11 айының қорытындысы бойынша туризм объектілерінен түсетін салық түсімдерінің көлем – 2,9 млрд. теңге. Бизнестің мемлекеттік субсидиялар алу жөніндегі белсенділігі оң серпінмен сипатталады. 2023 жылы 105,1 млн. теңгеге 12 өтінім қолдау тапты.
Өңірдегі туристік дестинацияларды дамыту үшін қандай жұмыс жүргізілді?
Курорттың санитарлық жағдайын жақсарту мақсатында Щучье-Бурабай курорттық аймағын санитарлық тазарту және абаттандыру бойынша жедел штаб пен іс-шаралар жоспары бекітілді, облыстық бюджеттен 30 млн. теңге бөлінді.
Бурабай кентінде туристер көп келетін жерлерде 27 санитарлық-гигиеналық торап, 27 қоқыс алаңы, 110 металл контейнер және 50 ағаш контейнер, 220 стационарлық урна, 80 орындық орнатылды, жазғы кезеңде қоқысты жинау және шығару кестесі бекітілді, 27 заңсыз орнатылған коммерциялық павильон бөлшектелді, кәдесый өнімдерін, балмұздақ және сусындар сатуға 20 орын бөлінді. Сондай-ақ ескерткіштерді жөндеу, орталық алаңды қайта жаңарту және шағын сәулет нысандарын қалпына келтіру жұмыстары жүргізілді.
Бұдан басқа, ауданы 700 га Бурабай кентінің егжей-тегжейлі жоспарлау жобасымен біріктірілген бас жоспар әзірленді. Келешекте бас жоспар бойынша 3 250 тұрақ орнына 4 тұрақ аймағының құрылысын іске асыру бар. 2023 жылы 500 орындық автотұрақ салу жобасы іске асырылды.
Аудандық маңызы бар Жасыл Бор-Мәдениет автожолын жөндеу, Жамбыл, Қазақстандық, Интернациональная көшелері бойынша Бурабай кентінің жол желісін қайта жаңарту және салу, «Бурабай-Қатаркөл» автомобиль жолын күрделі жөндеу, Текекөл көлінің айналасында «Шабақты»көлінің солтүстік айналма жолы» автожолына дейін автожол салу, «Щучинск-Николаевка» автожолын күрделі жөндеу бойынша жобалар іске асырылды және т.б.
Жағажайлар туралы сұраққа келсек. Шамамен 3-4 жыл бұрын көлді жағалай қоршаған қоршауларды байқауға болатын. Жағажай аумағының қала тұрғындары үшін қолжетімсіздігі әлі де үлкен проблема ма?
Ұлттық парктер өз аумақтарын өз бетінше басқарады және рекриацияларды дамыту үшін жағдай жасау үшін оны уақытша жалға береді. Жалға алушылар, өз кезегінде, қызмет көрсетеді, өз қаражаттарын салады, аумақты көркейтеді және тазалықты бақылайды. Әрине, аумақтарды қоршау кезінде олар белгілі бір дәрежеде бүкіл жағажай аймағы қала тұрғындарынан жабық болатындай шектен асып кетті. Жағажайды тегін пайдалана алатын жергілікті халықтың мүдделері ескерілмеді. Бірақ өткен жылдан бастап біз бұл мәселені шештік. Бірте-бірте біз бұл проблеманы жоя бастаймыз. Қазір біз жалға алушылар санын өткен жылдармен салыстырғанда 2 есе азайттық. Яғни, қазіргі уақытта адамдар үшін еркін көлге шомылу орындары жеткілікті, бірақ біз әлі де осындай аймақтардың санын көбейтуді жалғастырамыз. Тегін жерде, әрине, қолайсыздық болады – қоқыс көп. Егер жалға алушылар келісімшарт бойынша аумақты үнемі тазартуға міндеттелсе, сәйкесінше жағажайлар мен іргелес аумақты қоғамдық орындарда мінсіз таза ұстау әрдайым мүмкін емес. Демалушылар қоқыстың көп мөлшерін қалдырады, бірақ біз онымен жұмыс істеп жатырмыз. Аумақтарды тазарту қазіргі уақытта мүмкіндігінше жиі жүргізіледі.
Курорттың өзін дамытуға келетін болсақ – бүгінгі күні Бурабай курорты ең дамыған инфрақұрылымдық курорттардың бірі деп айта аламын. Бұл нені білдіреді: барлық дерлік жолдар жөнделді және жақсы жағдайда, бүкіл курорт асфальтталған, жаяу және серуендеу аймақтары, велосипед аймақтары бар. Республикадағы бірде-бір ұлттық парк мұнымен мақтана алмайды, тек Алматыдағы Іле-Алатау және Медеу ғана. Қазақстанның барлық қалған 14 ұлттық паркі мұндай сұлулыққа әлі қол жеткізе алмайды.
Щучинск пен Бурабайдың қандай қарқынмен дамып жатқаны түсінікті. Зеренді облысымен жағдай қалай?
2023 жылы облыс әкімдігінің қаулысымен Зеренді курорттық аймағын дамытудың 2025 жылға дейінгі жоспары бекітілді, ол курорттық аймақтың туристік әлеуетін дамытуға бағытталған 6241,1 млн. теңге сомасына 31 инфрақұрылымдық жобаны кезең-кезеңімен іске асыруды көздейді.
Жазғы маусымға дайындық шеңберінде туристік объектілерге асфальт төсеу құрылғысы бар жол төсеміне жөндеу жүргізілді, бүкіл демалыс аймағы бойымен 143 тірекпен және жарықтандыру аспабымен автомобиль жолын жарықтандыру жүргізілді, бейнебақылау камералары орнатылды. Тұрмыстық қатты қалдықтарға арналған контейнерлерді, жағажай қолшатырларын, киім ауыстыруға арналған кабиналарды, көше биодәретханаларын сатып алуға және орнатуға қаражат бөлінді. «Көкшетау» МҰТП-да туристік жолдарда демалуға арналған самалжайлар, орындықтар мен қоқыс контейнерлері орнатылды. Туристік объектілер өз салымдарының есебінен бұрын салынған талшықты-оптикалық желілерге интернет байланыс сигналын қабылдауды күшейткіштерді орнатады. Зеренді ауылында 3 стационарлық СГҚ орнатылды.
Мемлекет кәсіпкерлерге қалай көмек көрсетеді?
Кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі 2021 – 2025 жылдарға арналған ұлттық жоба шеңберінде 2023 жылы туризм саласындағы кәсіпкерлік субъектілері шығындарының бір бөлігін субсидиялауға жалпы сомасы 105,1 млн. теңгеге 12 өтінім қаралып, қолдау көрсетілді, оған туристік объектілерді салу және реконструкциялау, «Discovery Borovoe» ТДО-да хоккей корты мен бассейні бар жазғы террассаны салу, «Тамилла» демалыс үйін салу, «Ақ-Данат» жатын корпустары мен қонақ үйін қайта жаңарту, жол бойындағы сервисті қайта жаңарту, жол бойында дәмханалар мен қонақ үйлер салу, автопарктерді толықтыру және т.б. кірді.
Облысты дамытудың қандай перспективалары бар?
Ішкі туристер ағынын ұлғайту үшін орта мерзімді перспективалар жоғары рекреациялық және туристік әлеует, зәкірлік инвестициялық жобаларды іске асыру, туристік өнімді елдің дамып келе жатқан ішкі нарығына өсіп келе жатқан туристік сұранысқа бағдарлау, сондай-ақ туризмнің жағдаяттық, емдеу-сауықтыру, экологиялық түрлерін дамыту болып табылады. Жалпы, жоспарлар көп және әлеует өте жақсы. Біз туристердің одан да көп ағынын және ағымдағы жылы облыстың дамуын болжап отырмыз.
Фотосуреттерді Ақмола облысының туризм басқармасы ұсынды.
